GARANTİ BELGESİ NEDİR ve TÜKETİCİYE NE TÜR HAKLARI SAĞLAR?

Garanti belgesi üretici, distribütör, ithalatçı veya satıcı tarafından tüketiciye verilen tüketicinin aldığı ürünün belli sorunlara karşı güvencesi mahiyetinde belgedir. En az 2 seneden başlayan bu belgeler bakanlık onayı alıp daha uzun süreler için geçerli olabilir.

Bir malı satın alan çoğu tüketicinin, satış esnasında satın aldıkları mala ilişkin faturanın garanti belgesi yerine geçtiği yönünde yanılgıya düştüğünü görmekteyiz. FATURA GARANTİ BELGESİ YERİNE GEÇMEZ! Satış esnasında tüketicilere verilen “satılan mala ait faturanın garanti belgesi yerine geçebileceği” bilgisi doğru değildir. Zira Garanti Belgesi Yönetmeliği’nin 5/3’te “Satılan mala ilişkin olarak düzenlenen faturalar garanti belgesi yerine geçmez.” hükmü açıktır.

Garanti belgesi kâğıt üzerinde yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı aracılığı ile verilebilir. Fakat Tüketicinin talep etmesi halinde kâğıt üzerinde yazılı olarak verilmesi zorunludur. Garanti belgesinin tekemmül ettirilerek tüketiciye verilmesi sorumluluğu ve bu sorumluluğun yerine getirildiğinin ispatı ise yine yönetmelik gereği satıcıya aittir.

Garanti belgesinde bazı bilgilerin bulunması ilgili yönetmelik gereği zorunludur. Bu bilgiler şunlardır; üretici veya ithalatçı firmanın unvanı, adresi, telefonu ve diğer iletişim bilgileri ile yetkilisinin imzası ve kaşesi, satıcının unvanı, adresi, telefonu ve diğer iletişim bilgileri ile yetkilisinin imzası ve kaşesi, fatura tarih ve sayısı, malın cinsi, markası, modeli ile varsa bandrol ve seri numarası, malın tüketiciye teslim tarihi ve yeri, garanti süresi (azami iki yıl olmalıdır.), azami tamir süresi, bütün parçaları dahil olmak üzere malın tamamının garanti süresince garanti kapsamında olduğuna ilişkin bilgi, kanunun 11 inci maddesinde tüketiciye sağlanan seçimlik haklara ilişkin bilgi, kullanım hatalarına ilişkin bilgi, tüketicilerin şikayet ve itirazları konusundaki başvurularını tüketici mahkemelerine ve tüketici hakem heyetlerine yapabileceklerine ilişkin bilgi ve varsa tüketiciye sağlanan diğer haklar.

Peki Garanti belgesi tüketiciye ne gibi haklar sağlar? 6502 Sayılı TKHK’nun 11.maddesinde yer alan seçimlik hakları sağlar. Malın ayıplı olduğunun tüketici tarafından anlaşılması durumunda bu haklar şunlardır;

1. a) Satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme,
2. b) Satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme,
3. c) Aşırı bir masraf gerektirmediği takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını

isteme,

ç) İmkân varsa, satılanın ayıpsız bir misli ile değiştirilmesini isteme,

Satıcı, tüketicinin tercih ettiği bu talebi yerine getirmekle yükümlüdür. İlgili yönetmeliğin 8.maddesine göre de tüketicinin kanunun 11. Maddesindeki seçimlik haklarından ücretsiz onarım hakkını seçmesi durumunda satıcı; işçilik masrafı, değiştirilen parça bedeli ya da başka herhangi bir ad altında hiçbir ücret talep etmeksizin malın onarımını yapmak veya yaptırmakla yükümlüdür. Diyelim ki; tüketici ücretsiz onarım hakkını kullandı ve malda yine garanti süresi içerisinde bir ayıp, bir arıza çıktı ve kullanım hatası da yok (kullanım hatası olması durumunda ürün garanti dışı kalıyor) satıcı o zaman o malın 20 iş günü içerisinde (otomotivde diğer mallardan farklı olarak 30 iş günü içerisinde) (Cmt dahil Pazar dahil değil) onarımını yapmak zorundadır.  O ürünün yedek parçalarını 10 yıl boyunca saklamak elinde bulundurmak zorundadır. Yapmadığı takdirde o zaman kanun diyor ki; diğer haklarına dönebilirsin yani para iadesi isteyebilirsin, ayıpsız benzeri ile değişim isteyebilirsin. Artık ayıp oranında indirim olamaz. Çünkü zaten bir ayıp tespit edilmiş veya onarılmış değil. Biz tüketiciye diyoruz ki örneğin; bir mal servise gitti 20 iş günü içerisinde de onarılmadı artık o malı almayın meblağa göre ya hakem heyetine ya da tüketici mahkemesine giderek diğer haklarınızı kullanın diyoruz. Ya da mal arızalandı, tamir edildi, geldi ve ikinci kez hata verdi bozuldu. O zaman kanun diyor ki artık sen bu malın arızalı ayıplı olduğunu anladın dolayışla diğer haklarını kullan yani onarım hakkını kullanmadan direkt diğer haklarını kullanabilirsin.  Bir malı aldıktan sonra 6 ay içerisinde malda arıza çıkması halinde ise kanun o arızanın o malın satıldığı andan itibaren olduğunu kabul ediyor ve başka bir şey araştırmaya gerek kalmıyor değişim istiyorsa değişim, para iadesi istiyorsa para iadesi, yani tüketicinin talebinin kabul edilmesi gerekir diyor.

TÜDER (Tüketiciler Derneği)

Gaziantep İl Temsilcisi

Av. Zekiye Ilgaz ÖZDARENDELİ